the Iliad in Irish

This blog contains the start of a modern and more literal translation of the Iliad into Irish.

keywords: Irish Iliad, Irish Ilias, the Iliad in Irish, the Ilias in Irish, the Trojan War, Achilles, Patroclus, Irish, Irish language, Gaelic, Irish Gaelic, Ireland

An tIliad i nGhaedhealg — an chéad chuid den Chéad Leabhar

(i stíl a scríobh/d'úsáid Seathrún Céitinn / written in the kind of Irish Seathrún Céitinn wrote in)


¹ (Fearg,) loinne — inis, a Bhaindia! (an scéala, an loinne) Achuilléis mac Peléis.
μῆνιν ἄειδε θεὰ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος

² Bhí mallacht air. Bhí sé cúis bróin do na Greugaigh;
οὐλομένην, ἣ μυρί᾽ Ἀχαιοῖς ἄλγε᾽ ἔθηκε,

³ mórán do hanamacha i n-Ifreann chuir sé,
πολλὰς δ᾽ ἰφθίμους ψυχὰς Ἄϊδι προΐαψεν

⁴ (anamacha) laochraidhe, acht rinne sé fleadh de na corpaibh - do chúnna
ἡρώων, αὐτοὺς δὲ ἑλώρια τεῦχε κύνεσσιν

⁵ agus éin. Acht bhí toil Dé do choimhlíonadh . . .
οἰωνοῖσί τε πᾶσι, Διὸς δ᾽ ἐτελείετο βουλή.

⁶ Cionnus a thionnsgain an choinbhliocht eatorra,
ἐξ οὗ δὴ τὰ πρῶτα διαστήτην ἐρίσαντε

⁷ (an) mac Aitréis, rí daoine, agus diadha Achuilléas?
Ἀτρεΐδης τε ἄναξ ἀνδρῶν καὶ δῖος Ἀχιλλεύς.

An tIlias i nGaeilge — an chéad chuid den Chéad Leabhar

(de réir an Chaighdeáin Oifigiúil / written in 'official standard' rather than dialectal Irish)


¹ Cuthach — can, a Bhandia! (an cuthach) Achuilléuis mac Peléuis,
/kʊhəx/ /kan̪ˠ ə wan̪dʲiə/ /ən̪ˠ kʊhəx/ /axiːlʲeː.əʃ mˠak pɛlʲeː.əʃ/
μῆνιν ἄειδε θεὰ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος

² (an fear) mallaithe. Bhí sé cúis bróin do na hAchai-igh;
/ən̪ˠ fʲaɾˠ/ /mˠaːl̪ˠəhə/ /vʲiː ʃeː kuːʃ bˠɾˠoːnʲ d̪ˠɔ n̪ˠə haxa.i.iː/
οὐλομένην, ἣ μυρί᾽ Ἀχαιοῖς ἄλγε᾽ ἔθηκε,

³ mórán anamacha go hIfreann chuir sé,
/mˠoːɾˠaːn̪ˠ an̪ˠamˠaxə ɡɔ hɪfʲɾʲən̪ˠ xɪɾʲ ʃeː/
πολλὰς δ᾽ ἰφθίμους ψυχὰς Ἄϊδι προΐαψεν

⁴ (anamacha) gaiscíoch, ach rinne sé féasta as na coirp - do mhadraí
/an̪ˠamˠaxə/ /ɡaʃciːx/ /ax/ /ɾˠɪnʲə ʃeː fʲeːsˠt̪ˠə asˠ n̪ˠə kɛɾʲpʲ/ /d̪ˠɔ wad̪ˠɾˠə/
ἡρώων, αὐτοὺς δὲ ἑλώρια τεῦχε κύνεσσιν

⁵ agus (do) bhultúir. Ach bhí an toil Saeusa á comhlíonadh . . .
/aɡəsˠ/ /d̪ˠɔ/ /wʊl̪ˠt̪ˠuːɾʲ/ /ax vʲiː ən̪ˠ t̪ˠɛlʲ se.us.ə aː koː.lʲiːn̪ˠə(w)/
οἰωνοῖσί τε πᾶσι, Διὸς δ᾽ ἐτελείετο βουλή.

⁶ Conas a thosaigh an troid eatarthu,
/kʊnˠəsˠ ə hɔsˠiː ən̪ˠ t̪ˠɾˠɛdʲ at̪ˠaːɾˠhə/
ἐξ οὗ δὴ τὰ πρῶτα διαστήτην ἐρίσαντε

⁷ (an) mac Aitréuis, rí daoine (na nAchaiach), agus diaga Achuilléus?
/ən̪ˠ/ /mˠak aːtʲɾʲeː.əʃ/ /ɾʲiː d̪ˠiːnʲə/ /n̪ˠə n̪ˠaxa.i.əx/ /ˈaɡəsˠ dʲiəɡə axiːlʲeː.əsˠ/
Ἀτρεΐδης τε ἄναξ ἀνδρῶν καὶ δῖος Ἀχιλλεύς.